Niet willen deugen en niet willen duiken

Op donderdag 18 februari was er een korte raadsvergadering. De energievisie werd vastgesteld en ook een motie-vreemd stond op de agenda. Gezien het belang van de energievisie volgt hieronder de complete tekst van de bijdrage van SGP-fractievoorzitter Maarten Zwankhuizen. De korte, digitale vergadering leende zich niet zo goed voor debat. De resultaten van het debat zijn in onderstaande tekst verwerkt. (NB: de uitgesproken tekst in de digitale raadsvergadering is korter, gezien de beperkingen die digitaal vergaderen met zich meebrengt).

Als laatste een paar opmerkingen over de motie-vreemd aan de orde van de dag van de SGP.

Algemeen

Voorzitter, zoals bekend zijn wij vóór een energietransitie. Maar we hebben daar altijd twee opmerkingen bij:

1. We hebben zorg voor de schepping en dus is verantwoord energieverbruik nodig.
2. Het moet wel haalbaar en betaalbaar zijn. We zijn zo langzamerhand bezorgder over veel maatregelen dan over het klimaat zelf.

We zijn best kritisch op de keuzes van het Rijk als het gaan om de energietransitie. Waar we dus allemaal mee geconfronteerd worden. Maar denk nu daarom niet dat we tegen alles zijn wat uit Den Haag komt. Alsof onze regering alleen maar fouten maakt. Die sfeer lijkt langzamerhand wel te ontstaan, maar dat is niet onze insteek.

We laten de discussie over klimaat en de landelijke en internationale politiek op dit terrein rusten. Wel een ding wil ik noemen, en dat geldt ook in de richting van de insprekers en anderen die bezwaren hebben tegen allerlei oplossingen: die bezwaren hebben wij ook, maar het is een gevolg van onder andere het klimaatakkoord. Het huidige kabinet heeft besloten via het klimaatakkoord en klimaatwet ons vooral op te zadelen met grootschalige biomassaverbranding (vooral: houtstook), windturbines op zee en op land, en zon op land. We leven in verkiezingstijd maar als het huidige landelijke beleid in stand blijft, wat betekent dat dan? Meer zon op land, en meer windturbines. Wen er vast maar aan!

Helaas, wat ons betreft zijn we ‘beklimaattafeld’… Weet iedereen bijvoorbeeld dat er nu ambtelijke werkgroepen bezig zijn voor ná de formatie (NRC) om versnelling van procedures en participatie mogelijk te maken. Bepaalde leidende figuren in deze hoek zeggen zelfs: energietransitie te belangrijk voor democratie!

Echter, wij maken deel uit van een regio, alle gemeenten worden geconfronteerd met deze vragen en opdrachten van bovenaf, en dus mogen we onze bestuurlijke verantwoordelijkheid niet ontlopen. Wij moeten dus lokaal beleid vaststellen, en we moeten onze bijdrage lokaal en in de regio leveren (dat doen we in Regionale Energie Strategie (hierna: RES) verband). We kunnen wel praten over de voorwaarden en de uitvoering ervan!

Ik wil verder een aantal punten benoemen.

Energieloket

Hoe deze transitie nog precies gaat lopen, weet niemand. Wel dat we ‘moeten’ en ‘zullen’. Dit zal ook veel vragen van en adviezen voor inwoners opleveren. Wij willen in het bijzonder aandacht vragen voor het energieloket. Het college moet nadenken hoe de gemeente, desnoods in regionaal verband, een sterke adviesfunctie namens de overheid kan neerzetten. Inwoners willen wellicht wel betalen voor diensten, en dan bereiken we ook waarschijnlijk meer!

Energiebesparing

Allen energieplannen die we tot nu toe gezien hebben, gaan uit van energiebesparing. Dit moet beter voor het voetlicht gebracht. Hoe worden inwoners verleidt? Als ik naar de energie labels kijk van de woningen in Scherpenzeel [u snapt dat het ook verleidelijk is geweest naar de energie labels van individuen te kijken, maar dat geheel terzijde] gaan we nog een boeiende periode krijgen. Komt de landelijke overheid ook over de brug? Of gaat het allemaal vanzelf? Er wordt vrij makkelijk gesproken over duurzaamheidsleningen. We hebben destijds in een motie bij de duurzaamheidslening aan de Willaerruiters gevraagd om kaders hiervoor en die kaders op te nemen in de duurzaamheidsnota. Lijkt me meer dan noodzakelijk daarover éérst na te denken voordat we het roepen.

Andere Energiebronnen

Iedereen is er inmiddels wel van doordrongen dat de grootschalige houtstook letterlijk een kapitale blunder is. Op papier CO2-reductie maar in het echt veel meer CO2 uitstoot. David Smeulders, hoogleraar energietechnologie in Eindhoven, noemt dat spottend het opnemen van een ‘klimaathypotheek’. Zo kan dat tegenwoordig: een probleem introduceren met de illusie dat je iets oplost. Wij zullen de ontwikkelingen hierop nauwgezet volgen maar wat ons betreft kan onze kleinschalige biomassa energie-opwek slechts tijdelijk zijn en wat ons betreft breidt de capaciteit niet uit.

Wij hopen dat men ook na de verkiezingen meer aandacht blijft vragen voor kernenergie. Alle pleidooien hiervoor in de regio en landelijk ondersteunen wij van harte. Typerend is dat het IPCC, toch niet de meest conservatieve club, zegt dat het zonder kernenergie niet kan. En dan ben ik als vanzelf bij het volgende punt.

Zon en wind

Helaas zijn wij voor hernieuwbare energie richting 2030 aangewezen op wind op land en zon op land. Wij zitten niet aan de zee, dus over wind op zee hoeven we niet te praten. Over zon op water hoeven we ook niet te praten, maar lach niet: Den Haag heeft een al een routekaart voor zon op water. Ook onze binnenwateren gaan veranderen.

Wat betreft zonne-energie: Uiteraard heeft zon op daken en boven parkeerterreinen en andere plekken onze duidelijke voorkeur, voor we naar het landschap gaan. Maar: daar redden we het niet mee. Wij willen dat er creatief met de implementatie van zonne-energie-opwek omgegaan wordt. Wij hebben hiervoor een amendement voorbereid. Dit amendement werd medeondertekend door de CU en gesteund door het CDA. Te vaak horen we dat de netbeheerders hoge kosten in rekening brengen voor aanpassing van netverzwaring zodat kleinschalige initiatieven stagneren. Hier moet de overheid ook landelijk op reageren. Willen we een transitie of niet? Dit wordt verder duidelijk bij het amendement. Overigens is het idee van zonnevelden rond het bouwblok afkomstig uit een idee van de SGP-fractie in Ede (die het niet gehaald heeft). Het idee van kleinschalige toepassingen en om de belemmeringen op dit terrein op heffen is ons aangereikt door een specialist uit onze achterban. Hoe actueel ons amendement (tegen grootschalige zonnevelden) was, bleek uit het nieuws: een uur voor de vergadering berichtte Nieuwsuur over het advies van de Rijksadviseur voor de leefomgevingen: stop met zonneparken en leg zonnepanelen op daken.

Wat betreft windturbines: Is er in het buitengebied van Scherpenzeel plaats voor twee windturbines? Volgens de indicatieve, landelijke ontwikkelde kaarten, wel. Maar past het? En onder welke voorwaarden zouden we dit willen? Wat ons betreft zijn er voorwaarden: draagvlak, lokaal eigenaarschap, maar ook eerst helderheid voor effecten op gezondheid en natuur. Landelijk is de discussie volop gaande. Maar ook regionaal. Barneveld heeft de plannen voor windenergie in de Glind stilgelegd. In een groot deel van de regio rond de A30 kunnen ineens geen windturbines meer geplaatst worden vanwege de wespendief. Verder houden we ook vast aan het vastgestelde beleid in de RES: windenergie vooral langs bestaande infrastructuur. Vandaar dat we ook konden instemmen met het amendement van GBS. Ook werd raadsbreed ingestemd met een (aangepast) amendement van de CU om alvast onderzoek te doen om op voorhand ongeschikte locaties uit te sluiten. De gemeente neemt daarin de regie om eerste onderzoeken te doen.

Participatie en Communicatie

Als laatste: het hele idee van de energietransitie is van de klimaattafels uit Den Haag naar de 30 RES regio’s gerold en vervolgens zijn alle gemeenten aan de beurt. Heel lang heeft niemand dat precies doorgehad. Nu het concreet wordt, gaan mensen zich realiseren wat er gebeurt. Ik hoef IJburg maar te noemen (veel stemmers op ‘groene’ partijen die wel ‘windturbines in ‘de provincie’ willen maar niet voor hun eigen deur.

Onze medewerkers van communicatie en anderen doen echt wel hun best om de participatie op orde te krijgen. Niets ten nadele van deze medewerkers. Alleen: het bijna onbegonnen werk. Op het moment dat het te weinig concreet is, reageert nauwelijks iemand. Op het moment dat er keuzes gemaakt worden, hebben mensen het idee dat het onverwachts is. Wie denkt dat dit alleen in Scherpenzeel speelt, heeft het mis. Kijk maar om u heen. Participatie is duidelijk geen communicatie. Dat moet ook het college beseffen!

Motie: Werk maken van verbeteren politieke verhoudingen

In de raad van 11 februari was een motie van de SGP aangenomen om te willen werken aan betere politieke verhoudingen. Om daar ook onder externe begeleiding aan te werken, had de SGP een amendement achter de hand om hiervoor budget te reserveren. Door de orde van de vergadering van 11 februari kon dat amendement niet worden ingediend. Vandaar dat hetzelfde nu bereikt werd via een motie die unaniem aangenomen werd.