De laatste raadsvergadering voor het zomerreces

Dit is een bijzondere tijd, namelijk een tijd van het Corona virus. We leven mee met de nabestaanden van de slachtoffers en de patiënten die nog worstelen met de gevolgen. Dit is ook de meest bijzondere kadernota ooit. We zien pas het begin van de gevolgen van de pandemie op de economie. We wensen iedereen toe wat in psalm 91 staat “Een schuilplaats bij de Allerhoogste Almachtige God” aldus Maarten Zwankhuizen in zijn algemene beschouwing van de kadernota. We kijken terug op de laatste raadsvergadering voor het zomerreces van 2020.

Burgemeester Harry de Vries opent de vergadering

Actieve informatie door college / Actualiteiten

Wethouder van Ekeren doet verslag van het overleg van 8 juli met minister Ollongren over het voorgenomen besluit tot de ARHI procedure. Het karakter van het gesprek was informerend. Het college heeft de gestuurde brief toegelicht en aangegeven dat er grote druk is vanuit de provincie om te herindelen met Barneveld. Tevens aangegeven dat er volgens het college andere mogelijkheden zijn. De minister heeft hier aanvullende vragen over gesteld die met plezier zijn beantwoord. Het gesprek was open en constructief.

Terugkoppeling door vertegenwoordig externe organen

De heer Brons geeft een inhoudelijke reactie op de zitting van de auditcommissie. Er waren geen  noemenswaardige bemerkingen. Op hoofdlijnen beschrijft hij wat ontwikkeling waaronder het beschrijven van interne processen. Het dossier belastingen was een dure les die zelfs door de accountant niet is gezien. In de interim controle na de zomer wordt dit extra meegenomen.

Een ander punt zijn de zorgbudgetten. In heel Nederland een grote zorg voor gemeenten, in Scherpenzeel gelukkig nog niet. Het is belangrijk om grip te houden op de budgetten.

De accountant complimenteert de organisatie met de samenwerking, ondanks de personele wisselingen en de Corona crisis is er heel goed werk afgeleverd.  Dit resulteert uiteindelijk in een positieve beoordeling.

De heer Dekker geeft terugkoppeling van de regiocommissie FoodValley. Besproken zijn op hoofdlijnen de regiodeal en de regionale energiestrategie.

De heer Wallet geeft een korte terugkoppeling op voortgang bij omgevingsdienst de Vallei

Bekrachtigen geheimhouding

W. Schuur (Pro): “Als raadslid moeten we geïnformeerd worden. Dat kan door actieve informatievoorziening of door middel van een besloten bijeenkomst met geheimhouding. De wethouder had beloofd er wat mee te doen en daardoor hebben we uiteindelijk de stukken in kunnen zien. Het punt is dat geheimhouding eigenlijk alleen over private zaken van de overheid gaat. Dit gaat over publieke taken en wij vinden geheimhouding niet gepast bij een uitgave van 47.000 euro. Daarom stemmen we niet in met het bekrachtigen van de geheimhouding maar we realiseren ons dat dit aangenomen wordt en hebben daarom een amendement ingediend om de geheimhouding op te heffen op 15 juli”.

H. Brons (GBS): “Wij steunen het raadsvoorstel maar zien geen reden voor een einddatum dus steunen het amendement niet”.

A. v.d. Peut (CU): “Triest, onnodig en wantrouwend naar onze bevolking. Schrijnend en schokkend is het dat deze wethouder de raad niet vertrouwd. Deze handelswijze kan niet door de beugel”.

P. Klaassen (CDA): “Het is ons niet helder waarom dit vertrouwelijk zou moeten blijven, maar als de meerderheid zo beslist dan zei het zo. Het amendement steunen we wel, na 14 juli mogen de stukken gewoon vrijkomen”.

M. Zwankhuizen (SGP): “Het voorstel voor bekrachtigen geheimhouding gaat over strategie, het hoeft niet altijd over privaatrechtelijke zaken te gaan. Onze interpretatie was dat de wethouder gezegd heeft dat de geheimhouding minimaal tot 14 juli zou zijn, het mag van ons ook langer”.

Het amendement wordt met vijf stemmen voor en acht stemmen tegen verworpen. Het voorstel wordt met acht stemmen voor en vijf stemmen tegen aangenomen.

Krediet Advisering Toekomst Scherpenzeel

M. Klaassen (CDA): “Het had van ons niet gehoeven. Maar waar we meer over vallen is de procedure. Daarom hebben we een motie van treurnis opgesteld”.

A. v.d. Peut (CU): “We gaan niet in dit voorstel mee. De motie van treurnis steunen we”.

W. Schuur (Pro): “We gaan niet in dit voorstel mee. De motie van treurnis steunen we”.

Wethouder van Ekeren betreurt de motie en benadrukt dat hij de raad wel vertrouwt.

In de interruptie volgt een discussie tussen de wethouder en Aart van de Peut (CU) over de aanloop van de motie van treurnis. De heer Klaassen (CDA) geeft aan dat hij puur op het aangegeven punt noodzaak zag om een reactie te geven; niet meer en niet minder.

M. Zwankhuizen (SGP): “Wij hebben in de opinieronde al gezegd dat het proces geen schoonheidsproces verdient, maar de wethouder heeft wel zijn vertrouwen in de raad uitgesproken”. Het CDA relativeerde de eigen motie door aan te geven “het alstublieft niet groter te maken”, maar de heer van de Peut (CU) weet het weer drie keer zo groot te maken”.

Het voorstel wordt met acht stemmen voor en vijf stemmen tegen aangenomen. De motie wordt met vijf stemmen voor en acht stemmen tegen verworpen.

Bestuurs- en eerste Financiële Rapportage

Het voorstel wordt aangenomen

Kadernota

W. Schuur (Pro): “Wij gaan niet instemmen met de kadernota. Ik wil vanavond wat meer beschouwend spreken. Wat betreft bestuurskracht is herindeling wat ons betreft de enige optie. We blijven gewoon een dorp alleen binnen een grotere gemeente. De beeldvorming van herindeling bestaat uit angst gevoed door aannames.

De feitelijke onderbouwing op diverse punten mist in de kadernota. Een niet kloppende begroting is de maatstaf voor onze zelfstandigheid”.

P. Klaassen (CDA): “Hoewel de kadernota centraal staat is dit ook het document waarop GS gaat beoordelen of zelfstandigheid de juiste koers is. Toch gaan wij het over de kadernota hebben:

• Het financiële perspectief wordt slechter
• Een enorm woningbouwproject wacht Scherpenzeel
• Er zijn nu al tegenvallers die niet begroot zijn

Qua woningbouw hebben we in april van dit jaar een woonvisie vastgesteld waarin we 550 woningen zouden gaan bouwen. Nu gaan we ruim 1.000 woningen bouwen tot 2030. Daarvan is een kwart voor onze eigen inwoners. Er wordt verwezen naar bestaande plannen, maar die waren beraamd op een veel langere periode. Wat heeft deze planvorming voor gevolg voor onze scholen en de sociale structuur.

Het plan voor de Breehoek kan wat ons betreft doorgaan als GS besluit tot herindeling. De Breehoek moet dan zelf op zoek naar huurders voor de kantoorruimtes. Wel hebben we moeite met de plannen voor de bibliotheek. De bibliotheek is nog niet in de gelegenheid gesteld om te reageren op de plannen van het college, dit in tegenstelling tot wat ons verteld is.

Dan de communicatie. We hebben grote moeite met de manier waarop het college met de raad is omgegaan. We hebben toegezegd om inhoudelijke punten op zijn merites te beoordelen, maar er wordt structureel te weinig informatie gegeven.

De kadernota is een wanhoopspoging om zelfstandig te blijven ten koste van veel. Alles wordt ondergeschikt gemaakt aan zelfstandigheid, we zullen dan ook niet met deze kadernota instemmen”.

M. v.d. Beek (CU): “Scherpenzeel een wankele gemeente of een sterk dorp. Op bestuurlijk vlak wordt er veel gevraagd van gemeenten. Dit vraagt professionaliteit en visie, kennis en autoriteit van gemeenten. Dat is bestuurskracht van raad en college. Dat is lastig in onze gemeenschap. We hebben korte lijnen, hardwerkende ambtenaren, maar dat wil niet zeggen dat onze inwoners en bedrijven ook het beste krijgen. In deze kadernota wordt vooral ingezet op versterking van de ambtelijke organisatie. We hebben echter ook een sterk college nodig, wat in de regio wordt gewaardeerd. Ook onze raad moet hier op voorbereid zijn. De democratie in de Scherpenzeelse raad staat onder druk.

Zelfstandigheid is een utopie. Een groot deel van de regie ligt al buiten onze invloed. En op dat vlak hebben we nauwelijks iets in te brengen. We zijn te klein, zowel financieel als inhoudelijk.

De financiële kant komt dichter bij de kadernota. We moeten grote offers brengen. Een forse verhoging van de OZB, de woningbouwplannen zijn enorm waardoor ook voorzieningen moeten worden opgeschaald. Hier wordt geen rekening mee gehouden. We missen ook de onderbouwing van de financiële risico’s. Daarom is deze kadernota geen toekomstbestendig plan.

Er is een alternatief wat financieel veel aantrekkelijker is; een sterk dorp in een sterke gemeente. Een gemeente met een krachtig kernenbeleid. Juist door te kiezen voor een betaalbare toekomst kunnen we blijven wat we zijn.

De CU stemt tegen het voorstel van de kadernota om drie belangrijke punten; belastingverhoging, financiële risico’s en fors interen op de reserves”

M. Zwankhuizen (SGP): “Dit is een bijzondere tijd, namelijk een tijd van het Corona virus. We leven mee met de nabestaanden van de slachtoffers en de patiënten die nog worstelen met de gevolgen. Dit is ook de meest bijzondere kadernota ooit. We zien pas het begin van de gevolgen van de pandemie op de economie. We wensen iedereen toe wat in psalm 91 staat “Een schuilplaats bij de Allerhoogste Almachtige God”

We moeten hard aan de slag met de kadernota. Ik wil daarbij wijzen op de profeet Nehemia  die bij de wederopbouw van Jeruzalem zei “God van de hemel zal het ons doen gelukken en wij Zijn knechten zullen bouwen”.

De maatregelen rondom de Coronacrisis worden vooral landelijk en regionaal vastgesteld. Toch wil ik ook plaatselijke overheid oproepen om uit te  dragen dat maatwerk en flexibiliteit voor de kerkdiensten gewenst is. Zoals de fractievoorzitter van de SGP in de 2^e kamer het verwoordde “iets minder kroeg en iets meer kerk graag”

Er is voor het eerst ambitie in Scherpenzeel, maar het is geen makkelijke tijd. Kijk naar de position paper van de VNG waarin staat dat de financiële positie van gemeenten onhoudbaar wordt.  

We willen onze waardering uitspreken naar de griffie die hun best doen om  ‘de digitale democratie’ door te laten draaien.

Financiën en belastingdruk vragen aandacht, we moeten ons niet rijk rekenen, toch denk ik dat er veel gemeenten zouden willen ruilen. We hebben geen schulden, de kadernota is structureel sluitend en op orde en de reserves worden weer aangevuld. Welke gemeenten hebben geen woningbouw nodig om deze aan te vullen.

Over de 1.000 woningen is inmiddels al genoeg gezegd. Er is een verschil tussen aannames en feiten, niemand weet wat de toekomst gaat brengen.

Dan over de bestuurlijke toekomst van Scherpenzeel. Wij zijn geen “ultra-democraten” maar het is wel de minst slechtste regeringsvorm. Een van de uitgangspunten van een democratie is besluiten bij meerderheid van stemmen. Wij hebben met een meerderheid besloten over zelfstandigheid, een democratisch besluit dus. Volgens de commissaris van de koning is een stemverhouding van 8 tegen 5 ‘een dubbeltje op zijn kant’. 8 op 13 is gelijk aan 33 op 55, dat betekent dat de verhouding van de coalitie hier gelijk is aan de zetels waar gedeputeerde staten op steunt. Ik heb nooit beweerd dat  het beleid uit Arnhem een dubbeltje op zijn kant is. Als volgens wettelijke kaders gestemd is, dan is zo’n besluit leidend. Het is dus volledig legitiem om voor zelfstandigheid te gaan. Ik zou graag van de oppositie horen of zij het ook een legitieme keuze vinden.

Er is veel gezegd en geschreven over het proces door verschillende partijen. Wij staan als SGP fractie open om van gedachten te wisselen over het proces en de inhoud, zowel nu als na deze periode.

Het proces van externe druk heeft tot veel onrust gezorgd. Het college heeft echter een democratisch mandaat gekregen van de raad.

Er is veel discussie over het wettelijk kader van de ARHI procedure. Als draagvlak een criterium is dan is er op dit moment zowel bestuurlijk als maatschappelijk geen basis voor de start van deze procedure. Je kunt onmogelijk zeggen dat de burgers in de afgelopen weken een mandaat heeft gegeven voor herindeling. Wij zullen voor deze kadernota stemmen”

Hier vind u de volledige tekst algemene beschouwingen

H. Brons (Gemeentebelangen): “Allereerst dank aan het college voor de kadernota, ook aan de organisatie die vol enthousiasme heeft aangetoond dat zelfstandigheid mogelijk is ondanks alle interne en externe druk.

De hoofdpunten van de kadernota. Deze bevat alle ambities die we wilden en hij is structureel dekkend vanaf 2022. Reserves raken niet uitgeput, ze stijgen zelfs. En ze zijn ook niet nodig voor structurele kosten. We hebben een mooie spaarpot, met provinciale goedkeuring. Ook een externe expert heeft de kadernota beoordeeld en aangegeven dat hij misschien wel te voorzichtig is ingezet. De financiële positie is goed, ook op een termijn langer dan 10 jaar. Voor andere beweringen die ik hoor is geen onderbouwing.

De woonlasten stijgen de komende jaren 23 euro per jaar. We zitten in de middenmoot landelijk gezien, het is nooit leuk maar niet onoverkomelijk, maar wel een maximum en we weten waar we aan toe zijn. Veel gemeenten zijn in zwaar weer en moeten of lasten verhogen of bezuinigen. Bij ons gelukkig nog niet.

Een betere exploitatie voor de Breehoek met een goed onderkomen voor de gemeente, de bibliotheek blijft en er is ruimte voor welzijnsorganisaties. Ga er mee aan de slag, wat ons betreft zo snel mogelijk.

De vergelijking met Barneveld staat ook in de kadernota en is wel degelijk maximaal uitgezocht. In de matrix die notabene door de provincie zelf is opgesteld. Partijen die zeggen dat er bewust niet is vergeleken die heeft of de stukken niet gelezen of doet onze ambtenaren zwaar tekort.

Ik hoor de oppositie spreken over feitenonderzoek en14 miljoen euro lastenverzwaring. Ze geven aan dat er niet goed onderzocht is. Waarom heeft u dat dan niet zelf onderzocht. Dat is toch ook uw rol als volksvertegenwoordiger als u het zo belangrijk vind?  Ze spreken ook over een gebrek aan vertrouwen. Waarom heeft u niet bij de gemeenteverkiezingen in 2018 gepleit voor een herindeling. Als u zo weinig vertrouwen heeft in het Scherpenzeels bestuur heeft had u daar toen voor kunnen pleiten.

De inwonerspeiling had een opkomst van bijna 60% (30% is meestal al mooi). Daarvan kiest 87% voor zelfstandigheid. Dat is niet alleen de achterban van de coalitie, maar ook een groot deel van de oppositie. Denk niet dat Scherpenzelers het niet begrijpen; ze weten heel goed wat er speelt. Ik wil alle inwoners danken voor hun steunbetuiging.

Ik richt mij tot de provincie; voor het starten van een ARHI procedure moet onomstotelijk vastgesteld zijn dat er redenen zijn voor een gedwongen herindeling. Deze redenen zijn er niet, niet qua financiën, maar ook niet qua bestuurskracht. Een extern deskundige (hoogleraar Michiel de Vries) heeft in een reportage gezegd  ‘Er wordt veel beweerd, maar zonder argumenten. Ik zie geen reden voor herindeling’. Geef Scherpenzeel waar ze recht op heeft. Een kans voor een zelfstandige toekomst en de mogelijkheid om de plannen waar te maken.

In de tweede termijn voeren alle fracties het woord

W. Schuur (Pro): “Ik ga in vier minuten geen kloof overbruggen. Twijfel is de basis van wijsheid. Ik zie heel veel zaken waar we over kunnen twijfelen. De risico’s, drie onderzoeken. Ik wens iedereen veel twijfel toe in het leven.

In de interruptie stelt Henk Brons (GBS) een aantal vragen over welk rapport GS dan heeft gemaakt, wat hij van de meningen van de deskundigen vindt en welke onderbouwing hij heeft dat herindeling beter zou zijn dan zelfstandigheid.

In de beantwoording geeft Willem Schuur nogmaals aan de kloof niet te gaan overbruggen en wat hem betreft wachten we op 14 juli. Herindeling is beter omdat het gebrek aan bestuurskracht voldoende is aangetoond in Scherpenzeel. Daarnaast kunnen we alleen een begroting draaiend houden door veel te bouwen en dat is geen basis voor een zelfstandig dorp.

Maarten Zwankhuizen (SGP) merkt op geen spoor van twijfel in het betoog van de heer Schuur te horen. De vraag is gesteld of het volstrekt legitiem is om voor zelfstandigheid te kiezen en of u ook vind dat de provincie alleen nog het onderdeel bestuurskracht benadrukt. Ten slotte heeft u ook bijvoorbeeld het position paper van het VNG meegewogen in uw onderzoek

Willem Schuur geeft aan dat je mogelijkheden moet onderzoeken. Ik hoef ook niet voor de provincie te spreken. Elke gemeente heeft problemen, Barneveld heeft schulden en wij een algemene reserve. Wij gaan alleen structurele posten dekken uit incidentele opbrengsten. Maarten Zwankhuizen benadrukt dat dit onjuist is. Wij dekken alleen structurele kosten uit structurele opbrengsten.

Nico Wallet (GBS) geeft aan dat geloven goed is maar controle beter. Als we dan een bruid moeten trouwen, hebben ze dan een bruidsschat. Ik heb daar voorzichtig gezegd grote zorgen over. Er is geen goed antwoord gegeven op de vraag of we het bij Barneveld beter gaan krijgen.

Henk Brons (GBS) steunt Nico Wallet en vraagt Willem Schuur of hij mag concluderen dat hij zelf geen onderzoek heeft gedaan of een initiatief voorstel heeft voorbereid voor herindeling. Willem Schuur geeft aan dat het college dit had moeten doen.

P. Klaasen (CDA): “Het gaat continu over zelfstandigheid over herindeling, maar het gaat over de kadernota. De heer Zwankhuizen (SGP) heeft gevraagd of kiezen voor zelfstandigheid een legitieme keuze is. Dat vinden wij zeker, maar het is niet onze keuze.

Ondanks het feit dat ik vanavond geen beste beurt heb gemaakt bij het college (redactie: motie van treurnis) wil ik ze toch nogmaals bedanken voor het vele werk aan de kadernota.

Tenslotte werd gevraagd waarom we geen eigen onderzoek hebben gedaan. Wij heben als fractie een amendement ingediend voor drie maanden uitstel maar dat is verworpen”

Henk Brons (GBS) vraagt nogmaals wat er veranderd is na de verkiezing van 2018 om nu voor herindeling te kiezen. Peter Klaassen geeft aan dat dit in ieder geval de 1,2 miljoen euro voor structurele verbetering van de organisatie is. Het plan (de kadernota) wat hieraan gekoppeld is zien wij niet zitten.

M. van de Beek (CU): “De heer Zwankhuizen (SGP) heeft gevraagd of kiezen voor zelfstandigheid een legitieme keuze is. Ja, maar is het met de bedragen die het onze inwoners kost nog steeds een legitieme keuze”

Maarten Zwankhuizen (SGP) vraagt of ze hard kan aantonen dat een gezin 500 euro per maand goedkoper uit is in ieder ander scenario. Marieke van de Beek (CU) antwoordt dat het gewoon een feit is dat de 1,4 miljoen euro voor versteviging van de ambtelijke organisatie niet nodig is als we fuseren met Barneveld.

Verder staat ze stil bij de quote van Michiel de Vries, aangehaald door Henk Brons. Deze bevatte namelijk ook na de komma de uitspraak dat hij niet begreep waarom Scherpenzeel niet wilde fuseren. Henk Brons (GBS) haakt in met de opmerking dat dit een goede conclusie is en geeft aan dat het dan dus een keuze wordt. Daar hebben we de kern van de zaak. Als er geen reden is voor herindelen, waarom zouden we het dan willen. Marieke van de Beek vind 14 miljoen euro en 1.000 extra woningen voldoende reden. Henk Brons geeft nogmaals aan dat de deskundige die redenen niet ziet. Dus nogmaals waarom zouden we het willen.

Tenslotte geeft ze aan dat met deze kadernota het college de regie over de toekomst van Scherpenzeel uit handen geeft.

M. Zwankhuizen (SGP): “Ik heb de heer Schuur nog niet horen zeggen dat zelfstandigheid een legitieme keuze is. Verder vraagt hij Marieke van de Beek naar haar onderzoek naar inloopfaciliteiten in andere kerngemeenten. Marieke van de Beek licht toe waarom ze zorgen heeft over deze faciliteiten.

Maarten Zwankhuizen gaat verder met de vragen over het proces na 14 juli en geeft aan dat hij daar voorlopig geen antwoord op wil geven.  Willem Schuur (PRO) geeft in de interruptie aan dat het kiezen voor zelfstandigheid zeker legitiem is. Dat ontslaat hem alleen niet aan de verplichting om als oppositielid hier kritische kanttekeningen bij te plaatsen. Maarten Zwankhuizen geeft aan dat als het zo bedoeld is vanuit de oppositie hij die handschoen wel op wil pakken en zo verder gaan.

Marieke van de Beek (CU) wil toch een antwoord op het proces na 14 juli van de SGP. Maarten Zwankhuizen geeft aan dat hij handelt vanuit het besef dat hij het beste voor de samenleving zoekt, ook na 14 juli. Hij gaat er vanuit dat iedere fractie in de raad dit doet.

H. Brons (GBS): “De kadernota is een prima stuk met heel veel ambitie en daarnaast een prima onderbouwing voor zelfstandigheid. We hebben aangetoond dat het kan, dus er is geen reden voor herindeling. De conclusie na vanavond is dat er geen onderbouwing is voor de situatie van een heringedeelde gemeente Barneveld en Scherpenzeel. Als partijen toch een herindeling willen dan hadden ze dit kunnen onderzoeken.

Willem Schuur (PRO) geeft aan dat door het niet onderzoeken van de herindelingsoptie het GBS ook debet is aan het niet transparante proces. Henk Brons geeft aan dat de uitkomst van de stuurgroep helder was en geen ruimte liet voor de optie herindeling.

Henk Brons geeft aan dat met de aangenomen kadernota het college aan de slag kan. Dat is wat de inwoners aan ons hebben gevraagd.

Na interruptie van Willem Schuur legt Henk Brons nogmaals uit dat hij heel goed naar het college heeft geluisterd die hebben aangegeven dat ze er alles aan hebben gedaan, ook ambtelijk, om te onderzoeken wat er te onderzoeken was. Meer was er niet.

Henk Brons sluit af met het aangeven dat het college door moet gaan en dat hij de kadernota van harte ondersteund.

Het voorstel wordt na een hoofdelijke stemming met acht stemmen voor en vijf stemmen tegen aangenomen.

Hamerstukken:

• Bestemmingsplan Holleweg/Oosteinde
• Veilig Thuis ontwerp - begroting
• Voorkeursrecht vestigen