thema-avond/ jaarvergadering 2025

Thema-avond en jaarvergadering 2025 bij Osnabrugge BV

Prof. dr. M.J. de Vries sprak tijdens de jaarlijkse ledenvergadering over artificiële intelligentie (AI). Het Eerste Kamerlid van de SGP ging in zijn lezing in op de technische, ethische en politieke uitdagingen van AI. De avond werd gehouden bij bouwbedrijf Osnabrugge en werd bezocht door 55 personen. 

AI is op te delen in software en ‘belichaamde AI’. Voorbeelden van software zijn chatbots, zoekmachines en systemen voor spraak- en gezichtsherkenning. Professor De Vries heeft geen positieve ervaringen met chatbots, hij vraagt in gesprek met de chatbot direct om een medewerker te spreken. Voorbeelden van ‘belichaamde AI’ zijn robots, zelfrijdende auto’s en drones. AI heeft een bepaalde dubbelheid in zich, het kan veel nepnieuws voortbrengen maar kan ook detecteren wat nep is. Wetgeving loopt achter op de ontwikkeling van AI. In de politiek zijn er zorgen met betrekking tot veiligheid en ongelijkheid ten aanzien van AI. De overheid levert uit aan bedrijven die software maken, de ambtenaar snapt niet wat software doet; hoe dit fout kan gaan hebben we gezien bij het toeslagenschandaal. Wat betreft de Europese Unie (EU) is professor De Vries positief over haar houding ten opzichte van AI.

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

Sluiten

In het European Artificial Intelligence Act wordt onderscheid gemaakt op vier niveaus,

• minimaal
• beperkt
• hoog 
• onaanvaardbaar risico.

Bij hoog risico AI (zoals zelfrijdende wagens of robotchirurgie) gelden strenge verplichtingen ter controle, onaanvaardbare AI wordt verboden. De EU wil er op toezien dat AI-systemen veilig en niet discriminerend zijn. Ze moeten steeds onder controle staan van de mens en fundamentele rechten mogen niet in
gevaar gebracht worden.
Generatieve AI (zoals ChatGPT) krijgt specifieke regelgeving. Ontwikkelaars moeten vermijden dat generatieve taalmodellen illegale inhoud produceren en ook moet duidelijk vermeld worden dat teksten met hulp van AI tot stand zijn gekomen. Eveneens komt er een verbod op continue gezichtsherkenning.
Wat betreft robots is er sprake van een ‘vallei van ongemakkelijkheid’. We vinden het ongemakkelijk als een robot te veel op een mens lijkt, het dal in de figuur. Meestal zal het gevolg zijn dat naar links wordt geschoven, de robot wordt meer zichtbaar als robot. Echter kan er in de toekomst ook een ontwikkeling naar rechts zijn, de robot gaat nog meer op de mens lijken waardoor het ongemak verdwijnt.

Bij een materialistisch wereldbeeld bestaat alleen materie, dit geldt zowel voor levende wezens als voor robots. Het gevolg is determinisme, alles wordt bepaald door materiële omstandigheden. Het gevolg voor AI is dat er geen principieel verschil is tussen menselijke en artificiële intelligentie.
De Bijbel leert ons dat de mens als enige is geschapen naar Gods beeld, de mens heeft verantwoordelijkheid. Na de zondeval is ons zicht op goed en kwaad niet betrouwbaar, er is echter een blijvende verantwoordelijkheid. AI heeft geen ziel, het heeft geen zelfewustzijn, verstand of creativiteit en zal daardoor op sommige terreinen altijd falen.

De beperkingen van AI zijn groot volgens professor De Vries. AI kan niet improviseren maar zit altijd vast aan het algoritme, in een onbekende situatie zal AI niet de juiste beslissing nemen terwijl een mens in een split-second kan improviseren. Ook is AI niet creatief, er worden geen nieuwe ideeën geboren; hoogstens worden er nieuwe combinaties gemaakt. Een gevaar is dat
AI te veel macht krijgt, al kan AI macht niet uit eigen initiatief overnemen of zelfstandige beslissingen nemen. Een belangrijke beperking van AI is dat er geen relatie van liefde en zorg met mensen aangegaan kan worden, dit is van belang voor kerk, zorg en onderwijs. AI is bijv. in staat om een goede les Engels of wiskunde te verzorgen, echter zal niet opgemerkt worden dat een leerling het psychisch moeilijk heeft als gevolg van de thuissituatie; juist een mens voor de klas kan de verbinding wel maken.
AI kan niet moreel verantwoordelijk gehouden worden. Kennis
van de situatie en regels is mogelijk, een vrije beslissing is onmogelijk omdat dit een ziel vereist. We moeten realistische verwachtingen van AI hebben, AI kan activiteiten overnemen die geen ziel vergen. De beste situatie is dat mens en AI samengaan aldus professor De Vries.